Chương 4: 

Tư tưởng Hồ Chí Minh về ĐẢng cộng sản Việt Nam

2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng cộng sản Việt Nam trong sạch vững mạnh

2.1 Xây dựng Đảng-quy luật tồn tại và phát triển của Đảng

-Với Hồ Chí Minh, xây dựng và chỉnh đốn Đảng là một nhiệm vụ tất yếu, thường xuyên để Đảng hoàn thành vai trò tiên phong của mình trước dân tộc, giai cấp và nhân dân. Đồng thời, đây cũng là một nhiệm vụ vừa cấp bách vừa lâu dài

-Tính tất yếu khách quan của công tác xây dựng Đảng được Hồ Chí Minh lý giải trên những căn cứ sau:

+Thứ nhất: Xây dựng Đảng bị chế định bởi quá trình phát triển liên tục của sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo

+Thứ 2: Đảng được ra đời xuất phát từ những yêu cầu của xã hội, tồn tại trong xã hội, là một bộ phận hợp thành cơ cấu xã hội vì vậy xây dựng Đảng là để nâng cao sức đề kháng của Đảng trước các căn bệnh xâm nhập từ xã hội

+Thứ 3: xây dựng và chỉnh đốn là cơ hội để mỗi cán bộ đảng viên tự rèn luyện giáo dục, tu dưỡng đạo đức ách mạng. xây dựng và chỉnh đốn Đảng là nhu câu tự hoàn thiện, tự làm trong sạch nhân cách của mỗi cán bộ đảng viên của Đảng

-Mục đích của chỉnh đốn Đảng là để làm tốt hơn nhiệm vụ lãnh đạo của Đảng

-Đối mới và chỉnh đốn Đảng là việc làm thường xuyên , liên tục với một chính Đảng cầm quyền. Đổi mới và chỉnh đốn Đảng cũng là cách Đảng ta tạo tiền đề phát triển , hoàn thiện đường lối cách mạng

2.2 Nội dung công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam

2.2.1 Xây dựng Đảng về tư tưởng lý luận

-Xây dựng Đảng về tư tưởng là giáo dục cán bộ, đảng viên đạo đức và nhân sinh quan của giai cấp; giáo dục lòng trung thành, sự hi sinh, lòng dũng cảm của người đảng viên đối với sự nghiệp cách mạng của đảng và của dân tộc

-Xây dựng Đảng về lý luận là tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết kinh nghiệm cách mạng Việt Nam, làm rõ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, là đem học thuyết Mác-lenin, đường lối, chính sách, quan điểm của Đảng giáo dục cán bộ, đảng viên

-Trong tiếp nhận và vận dụng chủ nghĩa Mác-lenin, Hồ Chí Minh lưu ý những điểm sau:

+Học tập nghiên cứu, tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lenin phải luôn phù hợp với hoàn cảnh và từng đối đối tượng

+Vận dụng phải phù hợp từng điều kiện hoàn cảnh

+Trong quá trình hoạt động, Đảng ta phải chú ý học tập kế thừa kinh nghiệm tốt của các Đản cộng sản khác, tổng kết kinh nghiệm của mình để bổ sung cho chủ nghĩa Mac-lenin

2.2.2 Xây dựng Đảng về chính trị

Xây dựng Đảng về chính trị bao gồm: xây dựng đường lối chính trị, bảo vệ chính trị, xây dựng và phát triển hệ tư tưởng chính trị, củng cố lập trường, nâng cao bản lĩnh chính trị. Trong đó, nội dung xây dựng đường lối chính trị là vấn đề cốt tử trong sự tồn tại phát triển của Đảng. Xây dựng đường lối chính trị là một vấn đề cực kỳ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng

-Hồ Chí Minh lưu ý cần phải giáo dục đường lối, chính sách của Đảng, thông tin thời sự cho cán bộ đảng viên để họ luôn kiên định lập trường, giữ vững bản lĩnh chính trị trong mọi hoàn cảnh. Đồng thời, Hồ Chí Minh cũng cảnh báo nguy cơ sai lầm về đường lối chính trị sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với vận mệnh của Tổ quốc, sinh mệnh chính trị cả hàng triệu Đảng viên cũng như của nhân dân lao động

2.2.3 Xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy, công tác cán bộ

-Xây dựng hệ thống tổ chức Đảng: Hệ thống tổ chức Đảng từ trung ương đến cơ sở cần phải thật sự chặt chẽ và có tính kỷ luật cao để tạo nên sức mạnh của Đảng. Chi bộ là hạt nhân của tổ chức Đảng là nhân tố quyết định chất lượng và sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội.

-Các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng:

1)Tập trung dân chủ

Là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng Đảng cộng sản thành một tổ chức chiến đấu chặt chẽ, phát huy được sức mạnh của mỗi cá nhân và của tổ chức Đảng

Theo Hồ Chí Minh, Đảng Cộng Sản việt Nam ra đời ở một nước công nghiệp lạc hậu. Dưới chế độ thực dân phong kiến, nhân dân không quyền dân chủ; đồng thời môi trường và điều kiện xã hội của một nước nông nghiệp lạc hậu với tính chất phân tán, cát cứ nặng nề đã tác động rất lớn đến tính cách người đảng viên: vừa không quen với lỗi sống là phong cách dân chủ, vừa không quen với yêu cầu tập trung thống nhất của Đảng. Do vậy, phải chú ý quán triệt nguyên tắc tập trung dân chủ trong việc xây dựng tổ chức Đảng

Theo Hồ Chí Minh, để đảm bảo tập trung “phải thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành động. Do đó, thiểu số phải phục tùng đa số, cấp dưới phải phục tùng cấp trên, mọi đảng viên phải chấp hành vô điều kiện nghị quyết của Đảng.

Hồ Chí Minh giải thích về dân chủ: “Chế độ ta là chế độ dân chủ, tư tưởng phải tự do. Tự do là thế nào? Đối với mọi vấn đề, mọi người được tự do trình bày ý kiến của mình, góp phần tìm ra chân lý, đó cũng là một quyền lợi mà cũng là một nghĩa vụ của mọi người”, “Khi mọi người đã phát biểu ú kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hóa ra là quyền tự do phục tùng chân lý”

Theo Hồ Chí Minh, dân chủ và tập trung có mối quan hệ gắn bó với nhau: tập trung nền tảng dân chủ, dân chủ dưới sjw chỉ đạo của tập trung. Dân chủ để đi đến tập trung, là cơ sở của tập trung, không phải là dân chủ theo phân tán, tùy tiện, vô tổ chức, hình thức. Tập trung trên cơ sở phát huy dân chủ thực sự trong đảng, không phải tập trung quan liêu theo kiểu độc đoán, chuyên quyền

Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh đến việc thực hiện và phát huy dân chủ trong nội bộ Đảng, song cũng nhắ nhở phải tránh tự do, tùy tiện. Vì nếu không có dân chủ nội bộ sẽ làm cho “nội bộ của Đảng âm u”, không tạo nên sức mạnh của Đảng, làm cho Đảng suy yếu từ bên trong và sớm muộn sẽ không còn là Đảng cộng sản nữa

Hồ Chí Minh khẳng định: Đảng muốn vững mạnh về tư tưởng, chính trị, tổ chức thì phải thực hiện nghiêm túc nguyên tắc này

2) Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách

Hồ Chí Minh giải thích về tập thể lãnh đạo như sau: Một người dù tài giỏi đến mấy cũng không thấy hết được mọi việc, hiểu hết được mọi chuyện. Vì vậy cần phải có nhiều người tham gia lãnh đạo. Nhiều người thì nhiều kiến thức, thấy hết mọi việc, hiều hết mọi mặt của vấn đề.

Hồ Chí Minh giải thích về cá nhân phụ trách: Việc đã được tập thể bàn bạc kỹ lưỡng, kế hoạch đã được định rõ thì giao cho một người hay một nhóm người phụ trách, có như thế trong công việc mới tránh được thói dựa dẫm, giống như “nhiều sãi không ai đóng cửa chùa”, người này ỷ lại người kia, đùn đẩy trách nhiệm.

Hồ Chí Minh kết luận: “Lãnh đạo không tập thể thì dẫn đến tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết quả là hỏng việc. Phụ trách không do các nhân, thì sẽ dẫn đến cái tệ bừa bãi, lộn xộn, vô chính phủ. Kết quả cũng là hỏng việc. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách phải luôn luôn đi đôi với nhau”.

Liên hệ với vấn đề tập trung dân chủ, Hồ Chí Minh đã giải thích:

“tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân phụ trách là tập trung. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, tức là dân chủ tập trung”.

3) Tự phê bình và phê bình

Theo Hồ Chí Minh, mục đích của tự phê bình và phê bình là để làm cho phần tốt trong mỗi con người được phát huy, phần xấu trong mỗi con người sẽ dần mất đi, hướng con người vươn tới chân, thiện, mỹ.

Về thái độ và phương pháp: Hồ Chí Minh thường đặt tự phê bình lên trước phê bình. Theo Hồ Chí Minh, mỗi đảng viên trước hết phải thấy rõ mình để phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, cũng như soi gương rửa mặt hàng ngày, nếu biết tự phê bình tốt thì mới phê bình người khác tốt được. Đối với Đảng, Người cho rẳng: “một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”

Theo Hồ Chí Minh, muốn thực hiện tốt nguyên tắc này, mỗi đảng viên phải trung thực, chân thành với bản thân mình cũng như với người khác, phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, tránh che giấu khuyết điểm của bản thân; tránh lợi dụng phê bình để nói xấu, bôi nhọ người khác

4) Kỷ luật nghiêm minh và tự giác

Theo Hồ Chí Minh, sức mạnh vô địch của một tổ chức cộng sản là ở tinh thần tự giác, là ở ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm minh của cán bộ, đảng viên. Tính nghiêm minh thuộc về tổ chức Đảng, tính tự giác thuộc về ý thức của mỗi cán bộ đảng viên đối với Đảng. Mỗi đảng viên dù ở cương vị nào, mỗi cấp ủy Đảng dù ở cấp nào, cũng phải nghiêm túc chấp hành kỷ luật của Đảng, biến kỷ luật thành ý thức và hành động tự giác.

Nghiêm minh thuộc về tổ chức Đảng, vì đó là kỷ luật đối với mọi cán bộ, đảng viên. Yêu cầu cao nhất của kỷ luật Đảng là chấp hành các nghị quyết, chủ trương của Đảng, tuân thủ theo nguyên tắc tổ chức, lãnh đạo và sinh hoạt Đảng. Có như vậy Đảng mới là một khối thống nhất về tư tưởng và hành động. Nếu không : Đảng sẽ xuệch xoạc, ý kiến lung tung, kỷ luật lỏng lẻo, vông việc bế tắc”

5) Đoàn kết thống nhất Đảng

Theo Hồ Chí Minh, cơ sở để xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng chính là đường lối, quan điểm và Điều lệ Đảng. Đây là cơ sở tạo nên sự thống nhất về tư tưởng, về tổ chức. Từ đó tạo nên sjw thống nhất về hành động của toàn Đảng, nhằm đưa đường lối, quan điểm của Đảng vào cuộc sống, biến các chủ trương của Đảng thành hành động cách mạng của quần chúng.

Để xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, Hồ Chí Minh yêu cầu phải thực hiện và mở rộng dân chủ để đảng viên có thể tham gia bàn bạc những vấn đề hệ trọng trong Đản; phải thường xuyên thực hiện tự phê bình và phê bình với tinh thần trung thực, chân thành và thẳng thắn, tự nghiêm khắc với mình và có tình yêu thương đồng chí; phải thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân và những tệ nạn nảy sinh từ chủ nghĩa cá nhân; phải đoàn kết bằng đấu tranh nội bộ, nâng cao kỷ luật và uy tín của Đảng

-Cán bộ, công tác cán bộ Đảng

Hồ Chí Minh nhận thức rõ vai trò, vị trí của cán bộ trong sự nghiệp cách mạng: cán bộ là dây chuyền của bộ máy, là khâu trung gian nối liền Đảng, Nhà nước và nhân dân

Hồ Chí Minh cho rằng: Công tác cán bộ là công tác gốc của Đản. “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”, Vấn đề cán bộ là một vấn đề rất trọng yếu, rất cần kíp”. Bao gồm các nội dung: tuyển chọn, đào tạo, đánh giá, sử dụng, sắp xếp, thực hiện chính sách với cán bộ.

Theo Hồ Chí Minh, đào tạo cán bộ phải chú ý đến cả hai khía cạnh đức và tài. Đây cũng là điều kiện để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội

2.2.4 Xây dựng đảng về đạo đức

Hồ Chí Minh khẳng định: Một Đảng chân chinh cách mạng phải là một đảng có đạo đức. Đạo đức tạo nên uy tín, sức mạnh của đảng giúp đảng có đủ tư cách lãnh đạo, hướng dẫn quần chúng nhân dân

Đạo đức mà Hồ Chí Minh đề cập là đạo đức mới, đạo đức cách mạng. Đạo đức cách mạng mang bản chất của giai cấp công nhân, cũng là đạo đức Mac-lenin, đạo đức cộng sản chủ nghĩa

Để xây dựng Đảng về đạo đức thì giáo dục đạo đức cách mạng là một nội dung quan trọng trong việc tu dưỡng, rèn luyện cán bộ, đảng viên. Nó gắn chặt với cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân dưới mọi hình thức, làm cho Đảng ta luôn thật sự trong sạch

Chương 2

Chương 5